درمان استریا

به نظر می رسد حدود 70٪ از زنان و 40٪ از مردان در سراسر جهان تحت تأثیر استریا دیستنسا (Striae distensae) یا ” استرچ مارک‌” قرار دارند که در صورت ایجاد ترک های پوستی به علت بارداری، استریا گراویداروم نامیده می شود.  اما این علائم دقیقاً چه چیزی هستند و آیا می توان آنها را با موفقیت درمان کرد؟

استریا دیستنسا تظاهرات پوستی است که در نتیجه کشش غیرطبیعی و بیش از حد پوست ظاهر می شود و باعث ایجاد ظاهر پوستی مخدوش می شود که می تواند دائمی باشد. ممکن است برای بعضی از افراد این علائم به عنوان یک تغییر طبیعی پوست که نتیجه زایمان، بالا رفتن سن و یا اضافه وزن است، به خوبی تحمل و پذیرفته شوند. با این حال، برای بسیاری از افراد استریا دیستنسا می تواند یک مسئله زیبایی شناختی قابل توجه باشد و در حالت های شدیدتر، باعث تغییر شکل فیزیکی قابل توجهی شود. استریا دیستنسا همچنین می تواند به طور قابل توجهی بر سلامت روان و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد، از جمله از دست دادن اعتماد به نفس، کاهش عزت نفس و مشکلات روابط جنسی.
تحقیقات حاکی از آن است که باسن شایع ترین مکان ایجاد استرچ مارک‌ در زنان است و 86٪ افراد در برخی از دوره های زندگی خود به این مشکل مبتلا می شوند. شکم با 48٪ و ران ها با 46٪ نواحی شایع بعدی هستند. به همین ترتیب، نتایج تحقیقات حاکی از آن است که 85٪ از مردان دارای استریا دیستنسا در ناحیه باسن، 28٪ آنها در قسمت پایین کمر و 25٪ در اطراف ناحیه زانو هستند. همچنین لازم به ذکر است که شواهد کمی از هرگونه اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از ایجاد ترک های پوستی پشتیبانی می کند. پاتوژنز استریا دیستنسا هنوز مشخص نیست و نظریه های هیستوپاتولوژیک بسیاری در این رابطه وجود دارد. این موارد حول درک این موضوع است که عامل اصلی ایجاد استرچ مارک‌ بر اساس پارگی ماتریکس کلاژن و بافت پوستی می باشد.

علل استریا دیستنسا

بافت شناسی استریا دیستنسا بسیار مشابه اسکارهای پوستی پس از تروما است. به عنوان مثال، نشانه هایی از تغییرات التهابی اولیه و به دنبال آن نازک و صاف شدن پوست وجود دارد. در این ضایعات تغییرات آتروفیک که منجر به ایجاد شیارها، برآمدگی ها و از بین رفتن کلاژن و الاستین می شود، وجود دارد.

تجزیه و تحلیل میکروسکوپی استریا اختلال در ساختار بافت های فیبری پوستی و در نتیجه تغییر در عملکرد مکانیکی درم را نشان می دهد. چنین تغییراتی ممکن است از طریق اثرات ریمودلینگ بر روی بافت پوستی ایجاد شود که می تواند از عوامل مختلفی ناشی شود، از جمله گسترش بافت چربی و فشار داخل شکمی به دلیل افزایش سریع وزن، مانند مواردی که در بارداری رخ می دهد. تصور می شود که عوامل خطرساز رایج در ایجاد ترک های پوستی به سابقه خانوادگی، بارداری، چاقی، سندرم کوشینگ (یک اختلال متابولیکی که سبب چاقی و افزایش بافت چربی می شود) و سندرم مارفان (یک اختلال ژنتیکی که بر بافت پیوندی تأثیر می گذارد) مربوط هستند.

نظریه های مربوط به چگونگی رخ دادن این تغییرات قاطع نیست، اما شامل موارد زیر است:

• ترشح سمومی که به بافت آسیب می رسانند
• تغییر در ماتریس کلاژن
• سابقه خانوادگی بر اساس ژنتیک
• روند طبیعی رشد در نوجوانی همراه با افزایش سریع اندازه نواحی بدن
• الاستوز ناشی از دژنراسیون ماست سل ها و تحریک ماکروفاژها

طبقه بندی

استریا دیستنسا را می توان با توجه به میزان زمانی که بافت آسیب دیده است، طبقه بندی کرد. دو نوع استریای دیستنسا متمایز از نظر بافت شناسی وجود دارد و از نظر ظاهری کاملاً متفاوت هستند (شکل 1 و 2). تمایز نه تنها در رابطه با پیش آگهی و شکل ظاهری بلکه در رابطه موثرترین نوع درمانی ممکن نیز مهم است.

استریا روبرا با شروع زودرس، استریا دیستنسا نابالغ، همراه با تغییرات التهابی اریتماتوز مشخص می شود. مدت زمان مورد انتظار برای حالت استریا روبرا گزارش نشده است و به طور مشابه، زمان انتقال به استریا آلبا نامشخص است.

شکل 1- مثالی از استریا روبرا

استریا آلبا اصطلاحی است که برای توصیف فرم مزمن و دائمی استریا دیستنسا استفاده می شود. استریا آلبا در نتیجه تغییر شکل تدریجی استریا روبرا ​​به وجود می آید و از نظر شکل ظاهری ضایعات کم رنگ، آتروفیک و شبیه بافت کشیده و زخمی هستند.

شکل 2- مثالی از استریا آلبا

درمان

درمان های موضعی

کرم های زیادی وجود دارد که هدف آنها کمک به جلوگیری و درمان ظاهر استریا دیستنسا است. بسیاری از آنها در هر فروشگاه لوازم آرایشی و بهداشتی موجود هستند. برنان و همکاران جهت بررسی اثربخشی محصولات موضعی برای جلوگیری از بروز ترک های پوستی در بارداری شش مطالعه را که شامل 800 شرکت کننده بودند، بررسی کردند. این مطالعه نشان داد که تفاوت معنی داری بین زنانی که محصولات موضعی با مواد فعال شامل ویتامینA ، اسید هیالورونیک، روغن زیتون و کره کاکائو دریافت می کردند، در مقایسه زنانی که کرم های دارونما مصرف می کردند، وجود ندارد. کرم های حاوی روغن بادام، روغن کره کاکائو، روغن زیتون، جوانه گندم و بسیاری از عوامل طبیعی دیگر که برای درمان استریا دیستنسا توصیه شده است عمدتاً بر اساس استراتژی های بازاریابی قوی، آزمایش های منتشر نشده طراحی شده در شرکت های سازنده این محصولات و ادعاهای بی پایه است. شواهد منتشر شده در رابطه با اثربخشی این محصولات موضعی بسیار کم هستند و یا اصلاً اثبات نشده اند.

ترتینوئین

ترتینوئین آنالوگ ویتامین A که به دلیل مزایای آن در کاهش ظاهر چین و چروک صورت، آسیب دیدگی ناشی از نور و پیری شهرت دارد، با موفقیت در استریا دیستنسا استفاده می شود. یک مطالعه کنترل شده تصادفی از استفاده روزانه کرم ترتینوئین 1/0٪ و کرم دارونما با رنگ مشابه بر روی 26 زن مبتلا به استریا روبرا به مدت 24 هفته انجام شده است؛ نتایج این مطالعه نشان داد بهبود قابل توجهی در طول و عرض استریا در زنان تحت درمان با ترتینوئین وجود دارد و براساس نظرسنجی و رتبه بندی خود زنان در رابطه با ظاهر استریا دیستنسا بهبود قابل توجهی در گروه مصرف کننده کرم موضعی ترتینوئین وجود داشت.

همچنین گزارش شده است که کرم ترتینوئین 1/0٪ در کاهش ظاهر استریای روبرا در ناحیه شکم با استفاده از نمره رتبه بندی توسط خود افراد در 26 زن با استفاده روزانه به مدت سه ماه پس از پایان بارداری موثر است. به نظر می رسد با وجود شواهد محدود، کرم ترتینوئین 1/0٪ گزینه امیدوار کننده ای برای درمان استریا دیستنسا در مراحل اولیه است.

درمان با لیزر

لیزر یک گزینه محبوب و موثر برای مدیریت بسیاری از مشکلات زیبایی پوستی و درماتولوژیکال است و به نظر می رسد برای مدیریت هر دو استریا روبرا ​​و استریا آلبا امیدوار کننده باشد. نوع لیزرهایی که برای درمان استریا دیستنسا موثرتر هستند، لیزرهایی هستند که هموگلوبین کروموفوری را که در رگ های خونی متسع شده استریای روبرا، هدف قرار می دهند. درمان استریا دیستنسا به کمک لیزر منجر به آسیب اپی تلیال با اپیتلیالیزاسیون مجدد و تحریک سنتز کلاژن خارج سلولی و افزایش تولید الاستین می شود. بازسازی بافت با بهبود ظاهر سطح، مشابه اثراتی است که با درمان لیزر در اسکار پوستی بافت نیز مشاهده می شود.

لیزرهایی که کروموفور آب موجود در پوست را هدف قرار می دهند، مانند لیزر C02 با طول موج 10600 نانومتری و لیزر ND: YAG با طول موج 2940 نانومتری ، به طور گسترده ای در درمان جای زخم استفاده می شوند. به همین ترتیب، از این لیزرها برای درمان ترک های پوستی، به ویژه استریا آلبا، که دارای ویژگی های بافت شناسی مشابه بافت اسکار آکنه هستند، استفاده می شود. استریا روبرا مربوط به عروق است و بنابراین انتظار می رود لیزرهای دارای تاثیرات بر کروموفور هموگلوبین از مزایای ویژه ای در هنگام درمان استریای روبرا نابالغ برخوردار باشند. لیزرهای مختلفی در دسترس است و اینکه کدام یک را برای درمان انتخاب کنید کاملاً به موارد خاص و نوع ضایعه بستگی دارد. به نظر می رسد که استریا آلبای مزمن در برابر درمان با لیزر مقاوم تر است، اگرچه امید زیادی  برای موفقیت درمانی توسط این دستگاه ها در آینده وجود دارد.

میکرودرم آبریژن

ثابت شده است که میکرودرم ابریژن باعث ایجاد ترومای سطحی می شود که باعث بازسازی مجدد بافت پوششی و تحریک کلاژن پوستی می شود. این تغییرات در کاهش ظاهر زخمی و آسیب دیده سطح پوست مهم است و ممکن است به کاهش ترک های پوستی کمک کند، که برای نوع خاصی از این ضایعه ها تعریف نشده است.

با این حال، شواهد اندکی از اثر بخشی میکرودرم ابریژن در درمان استریا دیستنسا وجود دارد. با این وجود علاقه به ترکیب این روش با سایر روش های درمانی مانند لایه برداری شیمیایی، میکرونیدلینگ، ترتینوئیک اسید و پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) در حال افزایش است.

لایه برداری شیمیایی

لایه بردارهای شیمیایی پوست مواد شیمیایی سوزاننده ای هستند که برای بسیاری از شرایط زیبایی مانند آکنه، چروک شدن پوست، آسیب دیدگی ناشی از نور خورشید و پیری استفاده می شوند. معمولاً از اسید گلیکولیک، اسید سالیسیلیک و اسید تری کلرواستیک(TCA)  کمتر از 30٪ برای لایه بردارهای پوستی استفاده می شود. به نظر می رسد که لایه برداری شیمیایی روشی ایمن، محبوب و موثر بوده و ممکن است یک گزینه مفید برای درمان استریا دیستنسا محسوب شود.

علیرغم پتانسیل این روش جهت تحریک کلاژن، بازسازی و احیا پوست، شواهدی کمی در مورد استفاده از لایه بردارها برای درمان استریا دیستنسا وجود دارد و نتایج حاشیه ای به نظر می رسد.

نتایج یک مطالعه دو سوکور، با استفاده از اسید گلیکولیک 70٪ و یا دارونما بر روی ران های 40 زن برای هر دو شکل استریا دیستنسا (استریا آلبا، استریا روبرا)، بهبود کلی نتایج را تا 15٪ در طی شش ماه درمان، نشان داد. درمان ترک های پوستی با استفاده از لایه بردارهای شیمیایی در ترکیب با سایر روش های درمانی خوش بینانه تر است. از لایه بردارهای TCA و اسید سالیسیلیک همراه با ترتینوئین، میکرودرم ابریژن و میکرونیدلینگ بر روی استریا روبرا ​​استفاده شده است، که نتایج بسیار امیدوار کننده ای دیده شد.

 با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد استفاده از لایه بردارهای پوستی به تنهایی برای درمان استریا دیستنسا مورد نیاز است.

میکرونیدلینگ

میکرونیدلینگ در درمان جای زخم های پوستی، چین و چروک و جوان سازی صورت استفاده می شود. این روش اغلب در ترکیب با سایر روش های درمانی مانند PRP و مزوتراپی برای تسهیل انتقال عوامل شیمیایی از طریق پوست استفاده می شود. فقط یک مطالعه منتشر شده در مورد استفاده از میکرونیدلینگ به تنهایی برای درمان استریای دیسنتسا وجود دارد و نتایج آن دلگرم کننده است.

تجزیه و تحلیل بافت شناسی و مشاهده بررسی 30 زن مبتلا به استریا روبرا ​​که با سه جلسه میکرونیدلینگ به فاصله شش هفته تحت درمان قرار گرفتند، نتایج مثبتی را نشان داد. محققین این مطالعه میکرونیدلینگ را به تنهایی در مقابل میکرونیدلینگ همراه با  با لایه برداری شیمیایی TCA مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند و در هر دو گروه پیشرفت درمانی نشان داده شد؛ البته نتایج موثرتری در گروه درمانی ترکیبی دیده شد.

 میکرونیدلینگ بیشتر در ترکیب با سایر روش های درمانی مانند لایه برداری شیمیایی، مزوتراپی، آر اف فرکشنال (Fractional RF)، روش های درمانی سبکتر و PRP استفاده می شود.

فرکانس رادیویی (رادیو فرکانسی یا رادیو فرکوئنسی)

رادیوفرکانسی فرکشنال (Fractional RF) در حال حاضر به عنوان یک روش درمانی متداول برای افتادگی و کاهش تونیسیته پوست، از طریق تأثیر بر روی بافت زیرجلدی و اثرات انقباضی و سفت شدن آن مورد استفاده قرار می گیرد.

در این روش درمانی کلاژن عمیق پوستی آسیب های حرارتی می بینند که باعث ترمیم زخم، بازسازی پوست و تشکیل کلاژن، الاستین و اسید هیالورونیک جدید می شود. برخی مطالعات مزایای RF را در ظاهر ترک های پوستی بررسی کرده اند و بیشتر این مطالعات بهبود ظاهر استریای دیسنتسا پس از درمان با RF را گزارش کرده اند.

در یک مطالعه، روش درمانی RF بر روی 33 زن مبتلا به استریا آلبا در ناحیه شکم یا باسن، طی سه جلسه در بازه چهار هفته، اعمال شد. نتایج نشان داد پس از درمان، وضعیت ظاهری ترک های پوستی بهبود می یابد؛ که با ارزیابی عکس قبل و بعد از درمان، مشاهدات بالینی و بازخورد بیمار ارزیابی شد.

براساس نتایج مطالعات پیشین، به نظر می رسد RF در درمان استریا دیستنسا (تمایز نیافته) موثر است، در مطالعه ای توسط Ryu HW و همکاران در سال 2013 گزارش شد که در صورت ترکیب این روش با سایر روش های درمانی مانند لیزر، ممکن است موثرتر نیز باشد.

تحقیقات در مورد استفاده از RF در ترکیب با PRP، میکرودرم ابریژن و میکرونیدلینگ قابل تأمل است زیرا مطالعات کمی بهبود ظاهر استریا دیستنسا در روش های درمان ترکیبی را بررسی کرده اند.

PRP

PRP آماده سازی پلاکت های فرد است که از سانتریفوژ خون کامل و استخراج لایه غنی از پلاکت جدا شده تهیه می شود. تکنیک های آماده سازی بسیاری وجود دارد و در مورد میزان ایده آل غلظت پلاکت ها برای حداکثر سود اتفاق نظر وجود ندارد.

پلاکت ها شامل فاکتورهای رشد بیشماری مانند فاکتور رشد اپیتلیال مشتق از پلاکت و فاکتورهای رشد اندوتلیال عروقی هستند که تکثیر سلولی، رگ زایی و پاسخ های التهابی را با رسوب کلاژن و تحریک بازسازی بافت تعدیل می کند.

PRP اکنون در درمان جوش های آکنه و غیر آکنه ایی و برای جوان سازی و بازسازی پوست استفاده می شود. تعداد بسیار کمی از مطالعات در مورد استفاده از PRP به طور خاص برای درمان استریا دیستنسا وجود دارد و ادعا می کنند که بهبود خفیف در ظاهر استریا آلبا و استریا روبرا با استفاده از روش درمانی PRP وجود دارد. با این حال، این مطالعات بر اساس نظرات پزشکان و ارزیابی بیمار انجام شده و از نظر شواهد محدود هستند.

مزوتراپی

سوزن های ظریف به لایه عمیق پوست وارد می شوند ، آماده سازی که باعث تحریک بازسازی الیاف کلاژن ، تحریک گردش خون و تغذیه پوست می شود. آماده سازی همچنین می تواند توسط دستگاه درمولر انجام شود ، اما سوزن درمانی بیشتر استفاده می شود. این باعث بهبود متابولیسم سلولی و بهبود وضعیت عمومی پوست می شود.

تزریق ها در هر چند میلی متر در یک منطقه مورد درمان تقسیم می شوند. عمق تزریق و انتخاب کوکتل مزوتراپی با توجه به ارزیابی وضعیت پوست و شدت مشکل توسط پزشک متخصص انجام می شود. کاهش علائم کشش با مزوتراپی از طریق فعال سازی فرآیندهای طبیعی بازسازی پوست ، در درجه اول با ایجاد فیبرهای جدید کلاژن و الاستین و بهبود گردش خون محلی است.

ظرفیت آنتی اکسیدانی سلول ها افزایش یافته و باعث جوان سازی بافت و مقاومت بیشتر آن می شود. علائم کشش به عنوان آتروفی دائمی پوست فرصتی دیگر برای کاهش یا حتی ناپدید شدن به ما می دهد. مزوتراپی می تواند برای خانم و آقایان استفاده شود ، اگرچه ظاهر استریا در زنان بیشتر است.

بحث و نتیجه گیری

گزینه های درمانی زیادی برای مدیریت استریا دیستنسا وجود دارد. با این حال، شواهد اثربخشی این روش های درمان محدود است و بنابراین انتخاب بهترین درمان همچنان دشوار می باشد. بسیاری از مقالات پژوهشی نتیجه گیری خود را براساس سطح ضعیفی از شواهد استوار می کنند که ممکن است در این زمینه از تحقیقات زیبایی شناختی رایج و قابل درک باشد. حجم نمونه با تعداد کمي از بيماران، همراه با اندازه گيري هاي متغير فقط در پایان مطالعه، پيگيري محدود در دراز مدت و استفاده از ابزارهای ارزيابي براساس مشاهدات باعث شده است که شواهدي با اعتبار پایین در بسياري از مقالات ارائه شده باشد.

با این حال، شواهد بررسی شده در اینجا نشان می دهد که لیزرهای  دایود، اندیاگ و لیزر پی دی ال ممکن است موثرترین روش های درمان غیر جراحی برای ترک های پوستی باشند. نتایج مطالعات با استفاده از کرم موضعی ترتینوئین و مزوتراپی نیز دلگرم کننده است. به نظر می رسد روش های درمانی ترکیبی مانند PRP همراه باRF ، میکرونیدلینگ و میکرودرم ابریژن امیدوار کننده است.

تحقیقات بیشتر، به ویژه مطالعات کاملاً تصادفی، دو سوکور و کنترل شده برای روشن شدن بیشتر اثر روش های درمانی فعلی لازم است.